Robotlar nasıl tasarlanmalı?



Uzaylı deyince kafanızda nasıl bir şekil belirleniyor? Şimdiye kadar bir uzaylı gördüğünü kanıtlayan yok. Gördüğünü iddia edenlerin tarifinden yola çıkarak çizilen uzaylı imajı, "kafatası büyük, çenesi küçük, kocaman gözleri ve küçük ağız-burnu olan bir yaratık" olarak çizilmiş. Peki ya robot deyince aklınıza gelen görüntü? Çoğumuzun aklına dans eden, insanla iletişim kurmaya çalışan "sevimli, zararsız, güvenilir" bir mekanizma gelmiyor mu? İşte bu imaj, insanla robot arasında kurulması istenen "sosyal ilişkinin" de bir göstergesi. Çünkü robot tasarlamak büyük bir sorumluk. Neden mi?
Sağlık, askeri ve güvenliğin yanısıra robotların günlük ve pratik hayatımızda kullanıldığı alanlar yaygınlaştıkça, bu donanımı üreten ABD'nin San Francisco kentindeki Silikon Vadisi şirketleri de İyi Robot Tasarım Konseyi kurdu. Robotik uzmanları ve akademisyenlerden oluşan konsey, robotların tasarlanması, pazarlanması ve kullanımıyla ilgili 5 etik kural belirledi:

1-Robotlar silah olarak tasarlanmamalı
2-Özel yaşama saygı dahil, mevcut kanunlara uyumlu olmalı
3-Güvenli ve güvenilir ürünler olmalı; kapasiteleri yanlış anlaşılmamalı
4-Robotlar birer ürün; bu nedenle yarattıkları duygu ve güç ilüzyonu, savunmasız kullanıcıları istismar etmek için kullanılmamalı
5-Üretilen bir robottan kimin sorumlu olduğu belli olmalı


ROBOT ÜRETİMİ ETİK KURALLARA BAĞLI


Silikon Vadisi'nin etik kuralları 2010'da İngiltere Mühendislik ve Fizik Araştırmaları Konseyi (EPSRC) tarafından belirlenen prensipler üzerine geliştirilirken, geçtiğimiz aylarda İngiltere Standartları Enstitüsü'nün(BSI) bünyesinde kurulan ve biliminsanları, akademisyen, etik uzmanı, filozof ve robot kullanıcılarının oluşturduğu bir komite, etik anlamında içerdiği riskleri gözönünde bulundurarak "robort standartlarını" belirledi. Bu standartlar "sosyal robotlar ve yapay zeka" üzerine düzenlenen Londra'daki bir konferansta kamuoyuna ilan edildi.
Hem ABD'de, hem de İngiltere'de belirlenen etik kuralların temelini ise, robotiğin babası olarak bilenen, ABD'li bilimadamı-bilim kurgu yazarı Isaac Asimov'un (1920-1992) 1950'de I. Robot isimli kitabında değindiği üç altın robotik kanunu oluşturuyor:
1-Robot bir insanı yaralayamaz veya interaksiyon yoluyla insana zarar veremez
2-Birinci maddedeki maddede belirtilen emirlerle çatışması dışında, robot insanlar tarafından verilen emirleri uymalı
3-Birinci veya ikinci maddeyle çatışmadığı sürece, robot kendi varlığını korumalı

JAPONYA'DA BAKIMEVLERİNDE KULLANILAN TÜYLÜ ROBOT PARO

ROBOTLAR DUYGUSAL BAĞ YARATIYOR

Ülkemizde henüz olmasa da, robotlar dünyada sosyal hayata karıştıkça etiğe ilişkin sorunlar da artıyor. Özellikle de söz konusu çocuklar ve yaşlılar olduğunda. Japonya'da üretilen PARO isimli tüylü terapi robotunun, hastanede yaşlılar üzerinde etkili olduğuna şüphe yok. Sevimli bir denizaslanı olan PARO, kendisini sevdirmek için elinden geleni yapıyor. Bir tür hayvan terapisi yöntemi olarak geliştirilen PARO, yaşlıların stresini almakla kalmayıp onların sevgilerini ve ilgilerini bir hayvana yoğunlaşmasını sağlıyor. Yaşlılar PARO'yu okşuyor, onunla konuşuyor, kucaklıyor. O da bunlara, yapay zekası yardımıyla duygusal tepki veriyor. Tıpkı bir köpek veya kedi gibi. Peki ya bu ilişki sonlandırıldığında?
AIBO

Japonya'da üretimi durdurulan AIBO isimli köpek robot, bu duygusal bir ilişkinin acı bir şekilde sonlandırıldığı kötü bir örnek oldu. Sony, 1999'da piyasaya sürdüğü AIBO'nun yedek parçalarının üretimini 2014'te durdurdu. Pek çok insan için bu, evinde yıllarca beslediği köpeğinin gözlerinin önünde yavaşça ölmesi gibiydi. Başta kedi ve köpek olmak üzere hayvanlara karşı en sevgi dolu milletlerden biri olan Japonlardan bazıları, AIBO için cenaze töreni düzenledi. 


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Türk bilimadamı yapay zekayla kansere çare arıyor

Resim
Yapay zekanın insan hayatını kurtardı ğ ı n ı g ö rmek teknolojinin geli ş mesine olan  deste ğ i ve yat ı r ı m ı art ı r ı yor. Yapay zekan ı n sa ğ l ı ğ a ili ş kin yaratt ı ğ ı "mucizevi" çö z ü mler aras ı nda en mutluluk vericisiyle kanser te ş hisinde ya ş anan geli ş meler... Sa ğ l ı kta yapay zeka sekt ö r ü n ü n 2022'de 5,5 milyar dolara ula ş aca ğ ı tahmin ediliyor. Yapay zekan ı n yak ı n gelecekte insanl ı k ad ı na bir tehdit olu ş turabilece ğ ine durmadan vurgu yapan g ü n ü m ü z ü n en pop ü ler teknoloji gurusu Elon Musk 'un yapay zeka ü zerine kurdu ğ u tek ş irket de sa ğ l ı k sekt ö r ü nde. Bu alanda gelecek g ö ren yeni start-up'lar ı n say ı s ı ndaki art ı ş ise g ö zard ı edilmemeli. Google ' ı n bu art ı ş ı f ı rsata dönü ş t ü rerek kas ı m ay ı nda Launchpad Studio 'yu kurdu. Launchpad, bu alanda hizmet veren start-up'a ü r ü n ü n onaylanmas ı ve ü r ü nle ilgili geri d ö n ü ş al ı nmas ı s ü re ç l...
Devamı

800 milyon kişi 2030'a kadar iş kaybedecek. Hangi mesleklerin sonu geliyor?

Resim
Özel sektöre ili ş kin ara ş t ı rmalar yapan d ü ş ünce kurulu ş u McKinsey Global Institute, 2030 yılına kadar dünya çapında 800 milyona yakın ki ş inin yerini robotik otomasyonun alaca ğ ı n ı duyurdu. Tam 46 ülkede 800 i ş kolu ü zerinde yapt ı ğ ı ara ş t ı rman ı n sonucunu ge ç en hafta a çı klayan kurulu ş , küresel i ş g ü c ü n ü n be ş te birinin otomasyondan olumsuz etkilenece ğ ini g ö sterdi. En çok i ş kayb ı n ı n üç te birinin Almanya, ABD gibi zengin ü lkeler oldu ğ unu belirtilirken, sadece ABD’de 39-73 milyon ki ş inin i ş inden olaca ğ ı ö ng ö r ü l ü yor.  McKinsey’in tavsiyesi ş u: “2030 yılına kadar 75-375 milyon arası çalı ş an ı n mesleklerini de ğ i ş tirmesi, yeni beceriler ö ğ renmesi gerekiyor.” En çok i ş kaybedecek “üretim gücünün” makine operatörleriyle gıda sektörü i ş ç ileri olaca ğ ı n ı bildiriyor. İş in sevindirici tarafıysa bu çalı ş anlar ı n yakla ş ı k 20 milyon kadar ı n ı n kolayl ı kla di ğ er sekt ö rlere nakledilebile...
Devamı

Geleceğin savaşçıları Terminatör mü, Demir Adam mı olacak?

Resim
  Biz insanlar gibi dü ş ü necek, hissedecek ve harekete geçecek bilgisayarların, yani yapay zekanın gelece ğ i y ö nlendirece ğ ini art ı k biliyoruz. Bilimin sınırlarını zorlayarak yapay zekanın insanlı ğ ı n yarar ı na nasıl kullanılaca ğ ı ysa, g ü n ü m ü zde cevab ı en ç ok aranan sorulardan biri. ABD Savunma Bakanlı ğ ı Pentagon ’ da gelece ğ i tasarlayan mühendisler için de öncelikli mesele bu. ABD Kongresi’nin, Pentagon’a önümüzdeki üç yıl için ayırdı ğ ı 18 milyar dolarl ı k b ü t ç enin 3 milyar dolar ı ba ğ ı ms ı z silah üretimi için kullanılacak. Pentagon’ın bünyesinde kurulan İ lerlemi ş Savunma Ara ş t ı rmaları Projeleri Ajansı’nın (Darpa) görevi, havada ve karada insan gibi görev yapacak makineler için yazılımlar üretmek. Ancak kritik soru ş u: İ nsan ı n yerini alacak olan makineler birer Terminatör mü, yoksa Demir Adam (Iron Man) mı olacak? Yani “insanın yerine” mi, yoksa “insanla birlikte” mi çalı ş acak teknolojilerin kullan ı laca ğ ı ndan bahsedi...
Devamı