Azınlık Raporu gerçek oldu



ABD’li yönetmen Steven Spielberg’ün 2002 tarihli Minority Report (Azınlık Raporu) filmini hatırlayın. Başrol oyuncusu Tom Cruise 2054’te Washington DC’de geçen filmde, yüksek teknoloji sayesinde cinayetler henüz işlenmeden faillerini buluyor ve önüne geçmeye çalışıyordu. Çin’de bu yıl geliştirilen bir yapay zeka yöntemi, Azınlık Raporu’nun gerçeğin “ilerisinde” kaldığını ispat etti. “Suçluları fotoğrafları analiz ederek tespit etme” fikrinden yola çıkılarak hazırlanan bu yöntemin başarı oranı yüzde 90. Ancak insanları henüz suç işlemeden bir nevi “fişlemiş” olması, bir etik sorunu olarak tartışılıyor.
Bu teknolojik yöntem de diğer yapay zeka ürünleri gibi bir algoritmadan oluşuyor. Algoritmaya aralarında 730 suçlunun bulunduğu bin 856 kişinin fotoğrafı tanıtılmış. Suçlular, ya mahkum olmuş ya da polis tarafından aranan kişiler arasından seçilmiş. Fotoğraflardaki kişilerin yüzlerinde herhangi bir iz, leke veya belirleyici herhangi bir özellik bulunmuyor.

YÜZDEKİ ŞEKİL ÖZELLİKLERİNDEN TANIDI

Şanghay Jiao Tong Üniversitesi uzmanları, bin 856 fotoğrafın yüzde 90’ını algoritmaya tanıtarak onu “eğitmiş.”  Fotoğrafların yüzde 10’uysa algoritmanın eğitimini test etmek üzere tanıtılmamış. Böylece ona yanılma payı bırakılarak, başarısının ölçülmesi amaçlanmış. Teste tabi tutulan algoritma, kendisine gösterilen bin 856 fotoğrafın yüzde 90’ınında suçluları tespit etmiş. Bir nevi “algoritma eğitmenleri” olan üniversitedeki uzmanlar, suçluların üst dudağın kıvrımı, iki göz arasındaki mesafe gibi karakteristik yüz özellikleri sayesinde tanındığını belirtiyor. 

Algoritmanın başarılı olduğu bir gerçek. Ancak etik sorunlarına neden olması da bir o kadar doğal. “Bir kişinin yüzüne bakarak suçlu olup olmadığını nasıl anlarsınız?”, “Bu yöntem insan haklarına aykırı” veya “Havalimanında veya gece kulüplerinde uygulanması büyük riskler doğurabilir” gibi uzman yorumları var.
İnsanların kafataslarının şekli ve girinti-çıkıntılarına bakarak kişiliklerini ortaya çıkaran frenoloji (kafabilimi) teorisini ortaya koyan 19’ıncı yüzyıl İtalyan krimonoloji uzmanı Cesare Lomboroso’nun günümüz adli tıp uzmanlarına ışık tuttuğu biliniyor. “Modern kriminolojinin babası” olarak kabul edilen Lomboroso, İtalyan asker ve mahkumlar üzerinde yaptığı çalışmalar sonrasında akıl hastası, suçlu ve sağlıklı bireyleri ayırt etmek için bazı fiziksel özelliklerin kullanılabileceğini savunmuştu.

Cesare Lomboroso'nun (solda) suçlular üzerinde yaptığı antropolojik çalışma

Lomboroso’nun teorisi 1870’li yıllarda bilimsel bir veri olarak kabul edilirken, teorisini 21’inci yüzyıla göre güncelleyen bu yapay zeka yönteminin günümüzde ırkçılığı tetiklediğine ilişkin eleştiriler de söz konusu.


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Türk bilimadamı yapay zekayla kansere çare arıyor

Resim
Yapay zekanın insan hayatını kurtardı ğ ı n ı g ö rmek teknolojinin geli ş mesine olan  deste ğ i ve yat ı r ı m ı art ı r ı yor. Yapay zekan ı n sa ğ l ı ğ a ili ş kin yaratt ı ğ ı "mucizevi" çö z ü mler aras ı nda en mutluluk vericisiyle kanser te ş hisinde ya ş anan geli ş meler... Sa ğ l ı kta yapay zeka sekt ö r ü n ü n 2022'de 5,5 milyar dolara ula ş aca ğ ı tahmin ediliyor. Yapay zekan ı n yak ı n gelecekte insanl ı k ad ı na bir tehdit olu ş turabilece ğ ine durmadan vurgu yapan g ü n ü m ü z ü n en pop ü ler teknoloji gurusu Elon Musk 'un yapay zeka ü zerine kurdu ğ u tek ş irket de sa ğ l ı k sekt ö r ü nde. Bu alanda gelecek g ö ren yeni start-up'lar ı n say ı s ı ndaki art ı ş ise g ö zard ı edilmemeli. Google ' ı n bu art ı ş ı f ı rsata dönü ş t ü rerek kas ı m ay ı nda Launchpad Studio 'yu kurdu. Launchpad, bu alanda hizmet veren start-up'a ü r ü n ü n onaylanmas ı ve ü r ü nle ilgili geri d ö n ü ş al ı nmas ı s ü re ç l...
Devamı

800 milyon kişi 2030'a kadar iş kaybedecek. Hangi mesleklerin sonu geliyor?

Resim
Özel sektöre ili ş kin ara ş t ı rmalar yapan d ü ş ünce kurulu ş u McKinsey Global Institute, 2030 yılına kadar dünya çapında 800 milyona yakın ki ş inin yerini robotik otomasyonun alaca ğ ı n ı duyurdu. Tam 46 ülkede 800 i ş kolu ü zerinde yapt ı ğ ı ara ş t ı rman ı n sonucunu ge ç en hafta a çı klayan kurulu ş , küresel i ş g ü c ü n ü n be ş te birinin otomasyondan olumsuz etkilenece ğ ini g ö sterdi. En çok i ş kayb ı n ı n üç te birinin Almanya, ABD gibi zengin ü lkeler oldu ğ unu belirtilirken, sadece ABD’de 39-73 milyon ki ş inin i ş inden olaca ğ ı ö ng ö r ü l ü yor.  McKinsey’in tavsiyesi ş u: “2030 yılına kadar 75-375 milyon arası çalı ş an ı n mesleklerini de ğ i ş tirmesi, yeni beceriler ö ğ renmesi gerekiyor.” En çok i ş kaybedecek “üretim gücünün” makine operatörleriyle gıda sektörü i ş ç ileri olaca ğ ı n ı bildiriyor. İş in sevindirici tarafıysa bu çalı ş anlar ı n yakla ş ı k 20 milyon kadar ı n ı n kolayl ı kla di ğ er sekt ö rlere nakledilebile...
Devamı

Geleceğin savaşçıları Terminatör mü, Demir Adam mı olacak?

Resim
  Biz insanlar gibi dü ş ü necek, hissedecek ve harekete geçecek bilgisayarların, yani yapay zekanın gelece ğ i y ö nlendirece ğ ini art ı k biliyoruz. Bilimin sınırlarını zorlayarak yapay zekanın insanlı ğ ı n yarar ı na nasıl kullanılaca ğ ı ysa, g ü n ü m ü zde cevab ı en ç ok aranan sorulardan biri. ABD Savunma Bakanlı ğ ı Pentagon ’ da gelece ğ i tasarlayan mühendisler için de öncelikli mesele bu. ABD Kongresi’nin, Pentagon’a önümüzdeki üç yıl için ayırdı ğ ı 18 milyar dolarl ı k b ü t ç enin 3 milyar dolar ı ba ğ ı ms ı z silah üretimi için kullanılacak. Pentagon’ın bünyesinde kurulan İ lerlemi ş Savunma Ara ş t ı rmaları Projeleri Ajansı’nın (Darpa) görevi, havada ve karada insan gibi görev yapacak makineler için yazılımlar üretmek. Ancak kritik soru ş u: İ nsan ı n yerini alacak olan makineler birer Terminatör mü, yoksa Demir Adam (Iron Man) mı olacak? Yani “insanın yerine” mi, yoksa “insanla birlikte” mi çalı ş acak teknolojilerin kullan ı laca ğ ı ndan bahsedi...
Devamı